زمين‌لرزه‌هاي اخير خراسان و ارتباط آن با وقوع زلزله‌اي بزرگتر
تاریخ انتشار: ۱۸ تیر ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۳۹۵۷۴۵۸
خبرگزاري آريا - ايران در يکي از مهم‌ترين پهنه‌هاي لرزه‌خيز جهان قرار دارد و از گذشته تا به امروز شاهد زمين‌لرزه‌هاي مخرب زيادي بوده است، اگرچه شاهد زلزله‌هاي کمي در خراسان بوده‌ايم، اما در طول تاريخ مخرب‌ترين زلزله‌هاي ايران در خراسان رخ داده است. به دليل اينکه تعداد زمين‌لرزه‌هاي خراسان نسبت به ساير مناطق کم بوده است، وقوع زمين‌لرزه‌هاي مکرر طي چندماه اخير در اين منطقه آنان را متعجب کرده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
"به دنبال همين موضوع خبرگزاري ايسنا به منظور بررسي علمي وقوع اين پديده طبيعي و فعاليت گسل‌هاي اين ميزگردي با عنوان "بررسي زلزله‌هاي اخير استان با حضور کارشناسان و متخصصان لرزه شناسي و ساختمان سازي در دفتر اين خبرگزاري در مشهد برگزار کرد.
به گزارش ايسنا، دکتر حسين صادقي، عضو هيات علمي مرکز تحقيقات زمين‌لرزه شناسي دانشگاه فردوسي مشهد با حضور در تحريريه اين برگزاري با اعلام اينکه اغلب زلزله‌هاي مخرب کشور در شرق رخ داده است، خاطرنشان کرد: تمرکز وقوع زلزله در يک منطقه به روابط زمين ساختي آن ناحيه برمي‌گردد، نوع حرکت صفحات باعث مي‌شود که مدل رفتاري زمين به‌گونه‌اي باشد که در هر منطقه يک لرزشي ايجاد شود؛ اما درمجموع وقوع مکرر زمين‌لرزه اتفاق خوبي است، زيرا معمولا منجر به پيشگيري از تمرکز بسيار زياد انرژي و در نتيجه وقوع زلزله‌هاي بزرگتر مي‌شود.
وي اضافه کرد: براساس آمار مي‌توان گفت که هر 10 سال يک زلزله مخرب در ايران رخ مي‌دهد، البته تعريف زلزله مخرب در ايران با ساير کشورها نظير ژاپن متفاوت است. آمار زمين‌لرزه‌هاي مخرب باستاني، تاريخي و معاصر در مطالعات مربوط به‌احتمال وقوع زلزله در آينده بسيار اهميت دارد.
امکان پيش‌بيني پس‌لرزه‌ها، فرصتي براي هشدار به مردم است
عضو هيات علمي مرکز تحقيقات زمين‌لرزه شناسي دانشگاه فردوسي مشهد، زلزله را پديده‌اي غيرقابل پيش‌بيني دانست و عنوان کرد: ما مي‌توانيم تشخيص دهيم که کدام منطقه در حال حساس شدن نسبت به زمين‌لرزه است، اما نمي‌دانيم که دقيقا چه موقع زلزله اتفاق خواهد افتاد، همان‌طور که نمي‌توانيم زمان فوت يک فرد را پيش‌بيني کنيم.
صادقي تصريح کرد: پس‌لرزه‌ها داراي يک الگوي زماني وقوع مي‌باشند و براي آن‌ها مدل رفتاري مشخصي در علم زلزله‌شناسي وجود دارد. مطالعات بسياري بر روي پس‌لرزه‌ها توسط زلزله شناسان صورت گرفته که بتوان آن‌ها را پيش‌بيني کرد. هر چند که در هر پيش‌بيني احتمال خطا وجود دارد، ولي مي‌توان از اين اطلاعات براي هشدار به مردم استفاده کرد.
وي با بيان اينکه بزرگ‌ترين پس‌لرزه حدودا به‌اندازه يک واحد از زلزله اصلي کوچک‌تر است، افزود: تا زماني مجموعه پيش‌لرزه، زلزله اصلي و پس‌لرزه اتفاق نيفتد، نمي‌توان زلزله اصلي را از پيش‌لرزه و پس‌لرزه بودن آن تشخيص داد؛ اما در ساعات ابتدايي پس از وقوع زمين‌لرزه مي‌توان براساس مدل‌ها و اطلاعات پايش شده آن‌ها را از يکديگر تشخيص داد. برخلاف پس‌لرزه‌ها که ممکن است ماه‌ها و يا حتي سال‌ها به وقوع بپيوندند، پيش‌لرزه‌ها غالبا بين 24 تا 48 ساعت قبل از وقوع زلزله اصلي خود را نشان مي‌دهند.
زلزله سفيد سنگ گنجينه‌اي علمي براي خراسان رضوي است
اين متخصص زلزله‌شناسي با تاکيد براينکه زلزله اخير شمال شرق فريمان که سفيد سنگ ناميده شده است، داراي اطلاعات ارزشمندي بود و نعمتي بزرگ براي اين استان محسوب مي‌شود، گفت: قبل از وقوع زلزله سفيد سنگ خراسان رضوي، از طريق مرکز تحقيقات زمين‌لرزه شناسي دانشگاه فردوسي مشهد پيشنهاد داديم که شبکه لرزه‌نگاري مناسبي در شهر مشهد براي رصد زمين‌لرزه‌هاي منطقه ايجاد شود که اگر قبل از وقوع زلزله انجام مي‌شد، اين مرکز مي‌توانست با بهره‌گيري از فعاليت طبيعي زمين مدل دقيق زير سطحي کلان شهر مشهد را براي شناخت خصوصيات ژئوتکنيکي زمين که در ساخت سازه‌هاي شهري مقاوم در برابر زلزله بسيار حائز اهميت است، بدون تحميل هزينه‌هاي بسيار سنگين و گزاف و عملا غيرممکن، ارائه دهد
صادقي با اشاره به اقدامات پس از وقوع زلزله، اظهار کرد: پس از پايان لرزش‌هاي زلزله مردم تحت هيچ شرايطي تا هنگام مشخص شدن پيش‌لرزه بودن يا نبودن آن نبايد به منزل بازگردند. براي تشخيص پس‌لرزه‌ها و پيش‌لرزه‌ها از يکديگر نيازمند يک شبکه مانيتورينگ لرزه‌نگاري مناسب هستيم زيرا با داشتن اين شبکه، مراجع علمي پس از وقوع زمين‌لرزه اطلاع مي‌دهند آن زمين‌لرزه، زلزله اصلي يا پيش‌لرزه بوده است و در نبود اين شبکه بهتر است 24 الي 48 ساعت با احتياط کامل رفتار شود.
لزوم توجه به مديريت پيشگيري در برابر بلاياي طبيعي و غيرطبيعي
صادقي با بيان اينکه نياز است که مديريت پيشگيري براي برخورد با زلزله داشته باشيم، تصريح کرد: مديريت در برابر حوادث در ايران، مديريت بحران است نه پيشگيري. ما هزينه‌هاي زيادي را صرف بحران‌ها مي‌کنيم، درصورتي‌که اگر پيشگيري وجود داشته باشد هزينه‌ها و عواقب اجتماعي کاهش مي‌يابند و در اين زمينه بايد به سمت افزايش آگاهي‌هاي عمومي و ورود خيريه‌ها و انجمن‌هاي مردم نهاد حرکت کنيم.
بي‌توجهي به فارغ‌التحصيلان زلزله‌شناسي در کشور
عضو هيات علمي مرکز تحقيقات زمين‌لرزه شناسي دانشگاه فردوسي مشهد خاطرنشان کرد: فارغ‌التحصيلان بسياري در زمينه زلزله‌شناسي در کشور وجود دارند که در مديريت بحران از آنان استفاده نمي‌شود و از طرفي برنامه‌ريزي مناسب در حوزه پيشگيري و استفاده از اين پتانسيل با ارزش وجود ندارد.
ضرورت وجود شبکه لرزه‌نگاري در مشهد براي مطالعه زلزله‌ها
صادقي خاطرنشان کرد: وجود يک شبکه‌ي مانيتورينگ لرزه‌نگاري در گسل‌هاي استان براي ثبت دقيق تمام زمين‌لرزه‌ها کوچک و بزرگ و بررسي رفتار زمين مي‌تواند به اطلاع‌رساني سريع‌تر زلزله‌ها به مردم، کمک کند. با مانيتور کردن و بررسي دقيق رفتار زمين آن‌قدر نتايج باارزش براي جامعه به دست خواهد آمد که آن نتايج قابل قيمت گذاشتن نيستند.
وي افزود: با توجه وجود سامانه‌هاي مختلف گسلي فعال در ناحيه شمال شرق ايران که شهر مشهد را احاطه کرده‌اند و وقوع زمين‌لرزه‌ها قابل احساس توسط مردم در اين سامانه‌ها طي چند ماه اخير نظير زلزله‌هاي سفيد سنگ، نيشابور، بجنورد و کاشمر، اضافه کرد: وضعيت فعاليت گسل‌هاي استان هيچ تفاوتي نسبت به گذشته نکرده است، بلکه فعاليت اين گسل‌ها مردم را حساس کرده است. در حال حاضر شرايط مشهد ازنظر خطر زلزله با چهار سال پيش هيچ تفاوتي ندارد، اما زمين فرصت خوبي را در اختيار ما قرار داده تا بدون هيچ هزينه‌اي رفتارش را بررسي کنيم. ازجمله نصب و راه‌اندازي يک شبکه لرزه‌نگاري با حمايت‌هاي مراجع دولتي و خيريه‌ها پژوهشي و انجمن‌هاي مردم نهاد ضرورت دارد.
لزوم فرهنگ‌سازي عمومي در برخورد با زلزله
وي با تاکيد بر نقش آگاهي عمومي در کاهش خسارات ناشي از وقوع زلزله، تصريح کرد: اغلب مردم از وقوع زلزله وحشت دارند، درحالي‌که مردم بايد طرز فکر خود را نسبت به زلزله تغيير دهند و جاي ترس و نگراني، آماده وقوع آن باشند، زيرا زلزله يک امر کاملا طبيعي نظير برف و باران است.
عضو مرکز تحقيقات زمين‌لرزه شناسي دانشگاه فردوسي مشهد پيام زلزله‌هاي اخير استان را وقوع زلزله مهيب‌تري دانست و اضافه کرد: پيش‌بيني قطعي زمان وقوع اين زلزله مهيب امکان‌پذير نيست، شايد 1000 سال ديگر و شايد هم همين فردا باشد؛ اما وقوع اين زلزله در مشهد قطعي است.
انتقاد از چگونگي اجراي مانور زلزله در مدارس کشور
صادقي با انتقاد از نحوه برگزاري مانورهاي زلزله در مدارس کشور، گفت: مطالعه‌اي بر روي مانورهاي زلزله در ايران صورت نگرفته است که کدام بخش از ساختمان‌ها و منازل ما ايمن‌تر است. براي مثال در مانورها گفته مي‌شود که در چارچوب درب پناه بگيرند، درحالي‌که شواهد نشان مي‌دهد که ازجمله قسمت‌هاي تخريب شده در زلزله‌هاي اخير ايران، محدوده چهارچوب درب‌ها است.
وي در خصوص تاثيرات نحوه استفاده انسان از طبيعت در وقوع زلزله، خاطرنشان کرد: اقدامات انسان در وقوع زلزله‌هاي شديد تقريبا بي‌تاثير است و عامل اصلي بيش از 95 درصد زلزله‌ها، نيروي عظيمي است که موجب حرکت صفحات زمين مي‌شود؛ بنابراين نمي‌توان گفت که عواملي همچون تغييراتي که انسان‌ها بر روي زمين ايجاد کرده‌اند، نظير چاه‌ها، سدها و ... در وقوع زمين‌لرزه تاثيرگذار جدي است. اقليم نيز در به وجود آمدن زلزله تاثير زيادي ندارد.
درس‌هايي که بايد از زلزله‌هاي اخير بگيريم
در ادامه اين ميزگرد دکتر عباس کرم الدين، عضو هيئت‌علمي گروه عمران دانشگاه فردوسي مشهد گفت: ميزان تجمع انرژي درون زمين براي آزادسازي و به دنبال آن ايجاد لغزش در گسل‌ها را نمي‌توان تخمين زد، اما حدود آن را مي‌توان تعيين کرد. زلزله پديده پيچيده‌اي است که تاکنون کسي نتوانسته آن را پيش‌بيني کند، زيرا هنوز علم بشر به مطالعات پيشرفته‌تري نرسيده است.
وي در خصوص مديريت بحران و پيشگيري‌هاي لازم در برابر وقوع زلزله، خاطرنشان کرد: در بحث پيشگيري ما با فقر فرهنگي مواجه هستيم به اين منظور که افراد نسبت به سلامت خود به‌جاي پيشگيري، ابتدا به دنبال درمان هستند؛ بنابراين بايستي آموزش‌هايي به مردم داده شود تا قبل از وقوع زلزله با روشي درست پيشگيري‌هاي لازم را انجام دهند.
عضو هيئت‌علمي گروه عمران دانشگاه فردوسي مشهد افزود: مردم بايد بپذيرند که وقوع زلزله امري حتمي است، بنابراين بايد براي حفظ جان و امنيت خود پيشگيري‌هاي لازم را انجام دهند و ساختمان‌ها را با نظارت مهندسين احداث کنند.
کرم الدين اظهار کرد: دانش فني مهندسي زلزله در حدود بيست سال گذشته نسبت به امروز نقش کمرنگي در ساختمان‌سازي داشته است؛ آموزشي در اين زمينه در دانشگاه‌ها داده نمي‌شد، بنابراين مهندسين ما از آگاهي چندان زيادي برخوردار نبودند، اما به‌تدريج دانش مهندسي براي ايجاد ساختمان‌هاي مقاوم در برابر زلزله آيين‌نامه‌هايي را وضع کرد تا ساختمان‌ها با نظارت بيشتر مهندسان ساخته شوند. کشور ما از نظر دانش طراحي و معماري ساختمان‌ها مشکلي ندارد، بلکه مشکل اصلي ما در اجراي طرح است.
وي اضافه کرد: مالکان براي احداث ساختمان‌هاي مقاوم در برابر زلزله بايد کمي بيشتر هزينه کنند تا شرايطي ايمن را براي خود و ديگران فراهم کنند، اما متاسفانه هنوز اين فرهنگ در جامعهي ما جاي نيفتاده است، بنابراين نبايد انتظار داشته باشيم که اگر زلزله‌ي مخربي رخ مي‌دهد، حتي ديوار آن ترک نخورد.
عضو هيئت‌علمي گروه عمران دانشگاه فردوسي مشهد ادامه داد: هدف ما اين است که ساختمان‌ها در برابر زلزله آثار مخربي را به بار نياورند و جان مردم حفظ شود و يا اگر ساختمان قابل تعمير نيست، ساختماني ديگري احداث شود.
کرم الدين با اشاره به اينکه بررسي مقاومت و آسيب‌پذيري ساختمان‌هاي مشهد نيازمند توجه مسئولان، مطالعه، شناسايي و تحليل‌هاي ريسکي است، يادآور شد: به‌طور مثال اگر زلزله‌اي رخ مي‌دهد بايد بررسي شود که چند درصد آثار مخرب برجاي مي‌گذارد و چند درصد خسارات مالي و جاني دارد، اما به‌طورکلي تعداد ساختمان‌هايي که آسيب‌پذير در برابر زلزله نسبت به ساختمان‌هاي مقاوم بسيار بيشتر است.
وي بابيان اينکه اغلب زلزله‌هاي زمين‌بر روي مسيرهاي خاصي که به آن کمربند زلزله گفته مي‌شود، رخ مي‌دهند، اظهار کرد: سه کمربند زلزله در سطح زمين شناخته شده هستند، اولين کمربند دور اقيانوس آرام و کشورهايي مانند ژاپن که زلزله‌خيز هستند، قرار دارد و زلزله‌هاي آن نقطه از کره زمين معمولا قوي‌تر و شديدتر است. دومين کمربند در مسير آلپ هيماليا است که از ايران به سمت افغانستان عبور مي‌کند و سومين کمربند در زير اقيانوس قرارگرفته که البته تاثير شديدي بر روي زمين ندارد.
عضو هيئت‌علمي گروه عمران دانشگاه فردوسي مشهد افزود: در شبانه‌روز هزاران زلزله رخ مي‌دهد که ما نمي‌توانيم آن‌ها را احساس کنيم، اما دستگاه‌هاي حساس لرزه‌نگاري به‌طور مرتب آن‌ها را ثبت مي‌کند؛ بنابراين نمي‌توان لرزه‌هايي که تاثير شديدي ندارند را زلزله تصور کرد، بلکه آن زمين‌لرزه‌هاي مخربي که داراي حرکات و قدرت زيادي است، موردتوجه ما قرار مي‌گيرد.
کرم الدين در خصوص علت وقوع زلزله به دنبال آزادي سازي انرژي درون زمين، عنوان کرد: سطح کره زمين يکپارچه نيست و داراي شکستگي‌هايي است که درواقع به‌صورت صفحات جدا در کنار هم قرارگرفته‌اند، در زير اين صفحات سخت مايه‌خميري شکلي وجود دارد که اين امکان را مي‌دهد در اثر عوامل دروني زمين نسبت به يکديگر مي‌توانند حرکت کنند.
انتهاي پيام
منبع: خبرگزاری آریا
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.aryanews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری آریا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۳۹۵۷۴۵۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
چالوس دوبار لرزید
در هفته گذشته چالوس استان مازندران بعد از زلزله‌ای به بزرگی ۳ در عمق ۹ کیلومتری با زمینلرزه دیگری به بزرگی ۳.۷ لرزید.
به گزارش ایسنا، به گفته دکتر مهدی زارع، استاد پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله گسل اصلی مرز شمالی استان مازندران شامل گسل‌های «مازندران»، «کاسپین» و «خزر» یک گسل راندگی پنهان است که لغزش عمودی دو میلی‌متر در سال و متوسط افقی ۳ میلی‌متر در سال را نشان می‌دهد. در جنوب البرز، امتداد گسل‌های «آستانه»، «فیروزکوه»، «مشا» و «طالقان» و از شرق به غرب از میزان لغزش ۵ تا ۲ میلی‌متر در سال تخمین زده شده است.
وی خاطر نشان کرد: مهمترین گسل‌های لرزه‌زا در منطقه البرز مرکزی شامل گسل‌های زیر می‌شود:
گسل شمال البرز
گسل کاسپین (مازندران)
گسل لاریجان
گسل لار
گسل مشا
گسل کندوان
گسل بلده
در خوی استان آذربایجان غربی دو زلزله به بزرگای ۲.۷ و زلزله‌های ۲.۸، ۲.۹ و ۴.۲ به ثبت رسید و کیانشهر استان کرمان با زلزله ۳.۹ و کنگ استان هرمزگان با زلزله‌ای به بزرگای ۳.۵ لرزیدند.
جزئیات زلزله‌های هفته گذشته به این شرح است:
کنگ استان هرمزگان با زلزله‌ای به بزرگای ۳.۵ در عمق ۲۰ کیلومتری لرزید و کانون آن در ۲۷ کیلومتری کنگ، ۳۳ کیلومتری بندر لنگه و ۴۷ کیلومتر جزیره تنب بزرگ این استان بوده است.
خوی استان آذربایجان غربی بعد از یک زلزله ۲.۷، زمینلرزه دیگری با بزرگای ۴.۲ در عمق ۱۳ کیلومتری را تجربه کرد که رومرکز این رخداد لرزه‌ای در ۱۰ کیلومتری خوی و ۳۱ کیلومتری ایواوغلی استان آذربایجان غربی و ۳۵ کیلومتری تسوج استان آذربایجان شرقی بوده است.
در مرزن آباد استان مازندران زلزله ۲.۷ رخ داد در خوی استان آذربایجان غربی زلزله ۲.۸ به ثبت رسیدمعمولان استان لرستان با زلزله‌ای به بزرگای ۳.۲ در عمق ۵ کیلومتری لرزید و کانون آن در ۲۰ کیلومتری معمولان، ۲۲ کیلومتری ویسیان و ۲۴ کیلومتری خرم آباد این استان گزارش شد.
در اینچه برون استان گلستان زلزله ۲.۹ رخ دادبهاباد استان یزد زمینلره‌ای به بزرگای ۳.۱ در عمق ۱۱ کیلومتری را تجربه کرد که رومرکز این رخداد لرزه‌ای در ۳۰ کیلومتری بهاباد و ۴۰ کیلومتری بافق استان یزد و ۷۴ کیلومتری کوهبنان استان کرمان بوده است.
در فین استان هرمزگان زلزله‌ای به بزرگای ۳.۷ در عمق ۱۷ کیلومتری زمین به ثبت رسید و کانون آن در ۲۷ کیلومتری فین، ۴۱ کیلومتری قلعه قاضی و ۴۴ کیلومتری بندرعباس این استان گزارش شد.
در چلگرد استان چهارمحال و بختیاری زلزله‌ای به بزرگای ۳ در عمق ۸ کیلومتری به ثبت رسید و رومرکز آن در ۳۳ کیلومتری چلگرد این استان، ۳۸ کیلومتری قلعه خواجه و ۶۵ کیلومتری لالی استان خوزستان بوده است.
در شوسف استان خراسان جنوبی زلزله ۲.۷ به ثبت رسیدچالوس استان مازندران بعد از زلزله‌ای به بزرگای ۳ در عمق ۹ کیلومتری، زمینلرزه دیگری به بزرگای ۳.۷ در عمق ۱۵ کیلومتری را تجربه کرد که کانون این رخداد‌های لرزه‌ای در ۶ کیلومتری چالوس، ۱۱ کیلومتری نوشهر و ۱۴ کیلومتری کلارآباد این استان بوده است.
در گتوند استان خوزستان زلزله ۲.۵ رخ داددر کیانشهر استان کرمان زلزله ۳.۹ در عمق ۶ کیلومتری به ثبت رسید که رومرکز آن در ۱۸ کیلومتری کیانشهر، ۲۲ کیلومتری کوهبنان و ۳۲ کیلومتری راور این استان گزارش شد.
جم استان بوشهر با زلزله‌ای به بزرگای ۳.۸ در عمق ۲۰ کیلومتری زمین لرزید و کانون آن در ۲ کیلومتری جم، ۲۸ کیلومتری بندر کنگان و ۳۲ کیلومتری بنک این استان گزارش شد. زلزله ۲.۷ از دیگر رخداد‌های لرزه‌ای این منطقه بوده است.
در بابامنیر استان فارس زلزله ۲.۷ و در جایزان استان خوزستان زلزله ۲.۵ به ثبت رسید.
در خوی استان آذربایجان غربی دو زلزله ۲.۷ و ۲.۹ به ثبت رسید.
علت فوت پزشک متخصص در استان فارس در دست بررسی است