به نقل از «قدس آنلاین»

مشهد محصور در دامن گسل ها/ فرار بی فایده است باید با زلزله زندگی کنیم

تاریخ انتشار: ۱۳ اردیبهشت ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۳۱۵۹۹۷۷

مشهد- زلزله همیشه در کمین است لذا از آن نمی توان فرار کرد؛ بلکه باید با آن ساخت و زندگی کرد و با بالا بردن آگاهی و نیز مقاوم سازی بناها خطرات احتمالی آن را به حد اقل رساند.

به گزارش قدس آنلاین، مشهد در کتاب نقشه پهنه‌بندی خط نسبی زلزله ایران، به عنوان دومین کلانشهر کشور در پهنه «با خطر نسبی زیاد» قرار گرفته است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

۶۵ درصد مساحت خراسان رضوی هم با حدود ۶ میلیون نفر جمعیت در خطر نسبی بالا و ۳۵ درصد در محدوده متوسط خطر زلزله قرار دارد و این امر نشانگر آن است که خراسان رضوی بر روی مدار زلزله می چرخد. از این رو به سراغ دکتر کیوان حسینی؛ رئیس مرکز تحقیقات زمین لرزه شناسی دانشگاه فردوسی مشهد رفتیم و آخرین وضعیت زمین لرزه شناسی مشهد را با وی در میان گذاشتیم:

مشهد روی خط زلزله

هر چند کل ایران در دنیا جزو منطقه خطر به حساب می آید اما در خود ایران هم وضعیت برخی قسمت ها قرمزتر از دیگر بخش هاست، مانند بخش هایی که در آن گسل های بزرگ، فعال و یا جوان قرار دارد، مثل شمال خراسان که از چندین گسل موازی تشکیل شده است. دکتر حسینی در پاسخ به سؤال خبرنگار قدس آنلاین درباره وضعیت گسل های مشهد گفت: مشهد در یک دشت آبرفتی قرار گرفته که به لحاظ علمی یک دشت زمین ساختی است، به این معنا که شمال و جنوب این دشت محصور به گسل است؛ یعنی در شمال دشت مشهد علاوه بر گسل های ریز، گسل توس و گسل کشف رود قرار دارد که به عنوان گسلهای اصلی مطرح اند و در بخش جنوبی دشت مشهد گسل سنگ بست- شاندیز را داریم و علاوه بر اینها گسل های دیگری هم در جنوب مشهد وجود دارد که فعالیت آنها در دست مطالعه است که اگر فعالیت آنها محرز بشود مسئولان باید اقدامات پیشگیرانه را در دستور کار قرار دهند از این رو لازم است ساختمان های مشهد مقاوم سازی شوند.

درباره وضعیت فعلی و آینده منطقه هم باید عرض کنم که منطقه ما به اندازه کافی فعال هست بالاخص اطراف مشهد، نواحی قوچان، نیشابور، درگز و خراسان شمالی اینها جاهایی هستند که تحت خطر زلزله هستند.

وی افزود: درباره گسلهای مشهد باید بگوییم که در دوران های مختلف زمین شناسی و میلیونها سال پیش رژیم تکنوتیکی منطقه حالت نرمال داشته ولی بعدا این رژیم در طول سالهای طولانی تبدیل به یک وضعیت فشارشی شده است. بنابراین گسلهای منطقه عمدتا فشارشی و با مؤلفه های امتداد لغزی هستند.

کشف رود گسلی فعال

مرز بین دو صفحه ناپیوستگی پوسته زمین را اصطلاحاً گسل می گویند به عبارت دیگر، گسل ها شکستگی های پوسته ی کره ی زمین هستند که در امتداد آنها جابه جایی صورت می گیرد. برخی از گسل ها در زمان های بسیار دور فعالیت داشته و دیگر فعال نبوده اند، ولی برخی دیگر از آنها، در دوران اخیر فعال شده اند که خطرناک تر محسوب می شوند. دکتر کیوان حسینی در پاسخ به این سؤال که زلزله اخیر در سفید سنگ مربوز به کدام گسل بوده است، گفت: ابتدا یک نکته را در ارتباط با زلزله اخیر عرض بکنم و آن اینکه این زلزله را نباید با عنوان «زلزله سفید سنگ» مطرح بکنیم چون سفید سنگ کمترین تأثیر را از این زلزله داشت، بلکه بهتر است از این زلزله با عنوان «زمین لرزه شمال شرق فریمان» یا «زمین لرزه دوقلعه برج» یاد بکنیم. در خصوص اینکه آیا این زلزله در امتداد گسل کشف رود بوده یا خیر باید بگویم که هنوز با قطع و یقین نمی توانیم از این موضوع صحیت کنیم چون ما در منطقه یک سری شبکه های محلی لرزه نگاری نصب کرده بودیم که لازم است داده های این ایستگاهها در باره پس لرزه های متعدد را مورد مطالعه و بررسی قرار بدهیم و پس از آن به صورت قطعی نظر بدهیم؛ ولی آنچه که بسیار محتمل است این زلزله در انتهای شرقی گسل کشف رود که در نقشه های منطقه از آن با عنوان «چاه مزار» نام برده می شود، رخ داده باشد و ما نظر قطعی را پس از اتمام مطالعات مان در آینده اعلام خواهیم کرد.

مانورهای مقابله با زلزله باید بیشتر جدی گرفته شود

بدون شک در موقع وقوع زلزله، اطلاع رسانی به هنگام و مدیریت بحران نقش مهمی در حفظ آرامش همگانی و جلوگیری از شایعات و گمانه زنی های فضای مجازی دارد. رئیس مرکز تحقیقات زمین لرزه شناسی دانشگاه فردوسی مشهد در این باره به خبرنگار قدس آنلاین گفت: در حقیقت در این جور مواقع در محدوده شهری فرمانداری ها و در محدوده استانی مدیریت بحران استانداری حرف اول را می زند و وظیفه اصلی در مدیریت بحرانهای طبیعی را به عهده دارد و تمام دستگاهها هم زیر مجموعه این مدیریت قرار می گیرند. در ماجرای زلزله اخیر شمال شرق فریمان هم استانداری خراسان رضوی به وظیفه خودش عمل کرد و زحمتهای زیادی کشید هرچند یک سری ناهماهنگی هایی هم بوجود آمد. قاعدتا مانورهای مختلفی هم که هر از گاهی انجام می شود برای بدست آوردن هماهنگی لازم در زمان واقعی بحران است. این نشان می دهد که مانورهایی که در سالهای قبل انجام شده مانورهای نتیجه بخشی نبوده و کافی به نظر نمی رسد و باید یک تجدید نظر اساسی در نحوه انجام این مانورها انجام بشود تا این هماهنگی بین مردم، مسئولین و دستگاهها بیشتر بشود.

مشهد در وضعیت قرمز

حال که نمی توان از زلزله فرار یا با آن مقابله کرد باید یاد بگیریم که با آن زندگی کرده وخودمان را با آن سازگار کنیم. برای سازگاری با این پدیده طبیعی هم باید ضمن ارتقای اطلاعات و آگاهی نسبت به آن به مقاوم سازی ساختمان ها بپردازیم. در حقیقت زمین لرزه اخیر زنگ خطری بود تا آمادگی خودمان را در مواجهه با آن بالا ببریم.

دکتر حسینی در پاسخ به سؤال ما درباره زلزله خیزی منطقه و لزوم حفظ آمادگی برای بحران گفت: بنده حدود ۲ سال پیش بعد از زلزه کاشمر در جلسه مدیریت بحران استانداری بر اساس مطالعات و بررسی هایی که از قبل روی زمین لرزه شناسی منطقه داشتیم اعلام کردم که منطقه ما یعنی استانهای خراسان رضوی، شمالی و جنوبی مستعد یک زلزله بالای ۶ ریشتر در سالهای آینده هست و باید منتظر وقوع آن باشیم و خودمان را برای مدیریت این بحران و حادثه طبیعی آماده کنیم که همینطور هم شد و این زمین لرزه در شمال شرق فریمان اتفاق افتاد.

درباره وضعیت فعلی و آینده منطقه هم باید عرض کنم که منطقه ما به اندازه کافی فعال هست بالاخص اطراف مشهد، نواحی قوچان، نیشابور، درگز و خراسان شمالی اینها جاهایی هستند که تحت خطر زلزله هستند. در قسمت های جنوبی خراسان مثل کاشمر ، تربت حیدریه و خواف خطر زلزله وجود دارد و این مناطق تحت خطر زمین لرزه هستند و وقوع زلزله دور از انتظار نیست و باید مردم و مسئولین همواره آمادگی خودشان را حفظ کنند و برای سازگاری و روبرو شدن با مخاطرات زلزله برنامه ریزی کنند و آگاه و آماده باشند تا خسارتهای احتمالی به حد اقل برسد.

منبع: قدس آنلاین

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.qudsonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «قدس آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۳۱۵۹۹۷۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

پایتخت گل در انتظار فناوری نوین/مکان‌یابی غلط به مشکلات دامن زد

خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها: اگرچه زمستان سال ۱۴۰۲ با کمترین چالش در زمینه تأمین گاز همراه بود اما با توجه به تجربه زمستان ۱۴۰۱، ناترازی در تأمین گاز، تولید در واحدهای صنعتی را با چالش مواجه می‌کند ولی این معضل تنها مختص کارخانه‌ها نیست.

مجموعه‌هایی همچون تولیدکنندگان گل نیز از واحدهایی هستند که در صورت قطع گاز، آسیب‌های جدی و چه بسا جبران‌ناپذیری خواهند دید. حالا که فصل سرما را پشت سر گذاشته‌ایم زمان آن است تا با بهبود و به روز رسانی سیستم‌های گرمایش گلخانه‌ها، زمستانی بدون مشکل پیش روی گلخانه داران محلاتی باشد.

گلکاران محلاتی می‌گویند در صورت قطع گاز، چون هیچ سیستم یا ماده جایگزینی مانند چوب، زغال‌سنگ، گازوئیل یا نفت نداریم، تمام محصول ما نابود می‌شود. در حال حاضر، تجهیزات گرمایشی بیشتر گلخانه‌ها به صورت مشترک با برق و گاز کار می‌کند و در صورت قطع هر کدام از اینها، سیستم گرمایشی از کار می‌افتد.

سیستم‌های گرمایشی دیگری وجود دارد که تماماً برقی است و گرمای ایجاد شده توسط المنت‌ها با استفاده از فن، در گلخانه منتشر می‌شود، اما برای گلخانه‌های در اندازه بزرگ جوابگو نیست و به همین دلیل تعدادی از گلخانه‌هایی که از این سیستم استفاده می‌کردند، به سمت روش‌های دیگر روی آوردند.

گازوئیل، سوختی که سر ناسازگاری داشت

یکی از گلکاران درباره سهمیه گازوئیل به خبرنگار مهر گفت: از آنجا که سهمیه گازوئیل هم نداریم، نمی‌توانیم از مواد جایگزین برای گرمایش استفاده کنیم البته در گذشته هم در تأمین گازوئیل با مشکل مواجه بودیم.

محمدی افزود: در گذشته که از گازوئیل برای گرم کردن گلخانه‌ها استفاده می‌کردیم، آن را با نفت ترکیب کرده و از ابزاری به نام «کله‌فر یا بوقی» برای گرمایش استفاده و در سرمای شدید، گازوئیل یخ میزد و عملاً گرمایش متوقف می‌شد. انتشار دود گازوئیل نیز موجب نابودی گل، به ویژه سرگل (شاخه‌های تازه روییده گل) و زرد شدن برگ گل می‌شد.

وی بیان کرد: نگاه علمی‌تر به تأمین انرژی و بهره‌وری آن می‌تواند علاوه بر حل مشکلات موجود، هزینه‌های جاری گلخانه‌دارها را نیز کاهش دهد و استفاده از تجربیات کشورهای دیگر و توجه به زیرساخت‌ها در کنار توجه به تکنولوژی‌های روز، گلخانه‌ها را از بحران‌های احتمالی انرژی مصون می‌دارد.

مکان‌یابی مناسب، پیش‌نیاز صرفه‌جویی در مصرف انرژی

رئیس انجمن گل و گیاهان زینتی ایران در گفت‌وگو با خبرنگار مهر گفت: سیستم‌های گرمایشی گلخانه‌ها از چند نظر قابل بررسی است، آنچه که در کشور ما رعایت نشده، مکان‌یابی نادرست گلخانه‌ها است و در واقع مکان‌یابی گلخانه‌ها بر اساس شعار و سیاست‌زدگی بوده است و نقشه پراکنش گلخانه‌ها در ایران را مشاهده کنیم و تقریباً در هر جای ایران یک شهرک یا مجتمع گلخانه‌ای احداث شده است.

محمدرضا شفیعی افزود: ایران دارای تنوع آب و هوایی و اقلیمی است و جزو چند کشور جهان از این نظر است، گلخانه‌ها باید در نقاطی احداث شود که شرایط مناسبی برای تولید گلخانه‌ای دارند.

وی اظهار کرد: حدود ۱۴ سال پیش، پژوهش مشترکی با معاونت باغبانی وزارت جهاد کشاورزی به منظور ارزیابی ۱۴۸ شهرک گلخانه‌ای ایران انجام دادیم و در این پژوهش که بر اساس مدل تاپسیس (Topsis) انجام شد، ۱۹ شاخص مختلف در این ۱۴۸ شهرک بررسی شد که بر اساس این پژوهش، یک شهرک گلخانه‌ای در چهارمحال و بختیاری رتبه اول را به دست آورد و محلات در جایگاه دوم قرار گرفت.

وی ادامه داد: نتایج پژوهش نشان داد بسیاری از شهرک‌های گلخانه‌ای از نظر پارامترهای اقلیمی مانند دمای حداقل مطلق، شدت تابش و تعداد شب‌های یخبندان در جای مناسب احداث نشده بودند که اتفاق خوبی نیست زمانی که گلخانه در مناطق سردسیر احداث می‌شود، مصرف سوخت آن نسبت به جای مناسب تا سه برابر بیشتر است که این اشکال بزرگی است در حالی که در کشورهای دیگر اینگونه نیست.

ایرانیزه کردن، راه حلی در دسترس

عضو هیأت علمی پژوهشکده گل و گیاهان زینتی محلات اظهار کرد: در بحث سیستم‌های گرمایشی، سیستم‌هایی با راندمان بالا وجود دارد که بهترین آنها سیستم حرارت مرکزی است که اکثر گلخانه‌های اروپا مانند هلند و بلژیک، از این سیستم استفاده می‌کنند و باید اذعان که این سیستم شبیه شوفاژ عمل می‌کند به این شکل که یک لایه لوله‌کشی آب گرم در روی سطح زمین و برای گل‌های گرمادوست، یک لایه هم زیر سقف گلخانه تعبیه شده است.

وی گفت: در این سیستم، مصرف انرژی خیلی کم و راندمان بالاست، اما اشکالی که این روش دارد این است که هزینه اولیه راه‌اندازی آن بالاست و در شرایط کنونی امکان پیاده‌سازی این سیستم در گلخانه‌های ایران ممکن نیست هر چند سیستم‌های شبهه حرارت مرکزی در برخی گلخانه‌های محلات پیاده شده است و به جای لوله کشی، از لوله‌های پلی‌اتیلن و شیلنگ در زیر سطح زمین استفاده کرده‌اند و هزینه این سیستم شبیه‌سازی‌شده خیلی بالا نیست و می‌توان به آن فکر کرد.

وی افزود: سیستم‌های گرمایشی سابق، یکنواختی گرما را هم نداشت و می‌توان گفت که مصرف گاز با استفاده از سیستم‌های جدید، یک سوم تا یک چهارم کاهش پیدا کرده است البته هزینه سیستم‌ها نیز بالاست و اگر برای گلخانه‌دارها تسهیلاتی در نظر گرفته شود، می‌توانند تجهیزات خود را به روز کند.

شفیعی ادامه داد: توجه به الگوی کشت می‌تواند کمک زیادی کند و این مهم درصد مورد توجه ویژه حوزه که گل و گیاه تنوع بسیار زیادی وجود دارد و اکنون بیش از ۱۰۰۰ گونه و رقم گل به صورت اقتصادی در حال تولید است و گونه‌های متناسب با هر منطقه کشت شود، مصرف انرژی کاهش می‌یابد.

وی افزود: سیستم‌های برقی، گازی و انرژی تابشی وجود دارد که حتی نمونه‌های آن با کابل‌های حرارتی در پژوهشکده گل و گیاه پیاده شد اما خیلی زود دچار مشکل شد و تداوم استفاده از آنها ممکن نشد.

شفیعی گفت: گلخانه‌های خورشیدی در چین وجود دارند که از گرمای خورشید در طول روز استفاده می‌کنند و شب‌ها پوشش عایقی مانند پشم شیشه یا پتو روی گلخانه کشیده می‌شود و این گلخانه‌ها مصرف سوخت ندارد، چنین سیستم‌هایی را می‌توان در برخی نقاط ایران پیاده کرد.

وی تصریح کرد: برای برخی از مناطق می‌توان روی سیستم‌های زمین‌گرمایی فکر کرد که مدل‌هایی هم از آن توسط برخی شرکت‌ها در ایران ابداع و پیاده‌سازی شده است و باید گفت در این روش، کانال‌هایی در زیر زمین به منظور خنک کردن در تابستان و گرم کردن در زمستان حفر شده و در این کانال‌ها فن تعبیه می‌شود و در ۳ الی ۴ متر زیر زمین، زمستان‌ها هوا گرم و در تابستان‌ها هوا سرد است همچنین رطوبت زمین در فصل گرما باعث انتقال دمای خنک به داخل گلخانه می‌شود.

وقتی زمین گرمابخش گلخانه می‌شود

رئیس انجمن علمی گل و گیاهان کشور گفت: در نقاطی مانند محلات که ژئوترمال یا انرژی زمین گرمایی بالا است، می‌تواند از گرمای زمین استفاده کرد و ما تلاش کردیم به جای استفاده از کانال زمینی، از دمای کانال قنات‌ها استفاده شود.

شفیعی ادامه داد: در یکی از گلخانه‌های پژوهشکده این روش پیاده شد و از یک حلقه چاه برای این کار آن هم بدون فن استفاده کردیم که در تابستان هوای مرطوب و خنک و در زمستان هوای گرم را به گلخانه تزریق می‌کرد از این دست کارها می‌توان برای کاهش مصرف انرژی در گلخانه‌ها استفاده کرد.

شفیعی گفت: پوشش عمده گلخانه‌ها در دنیا پلی‌اتیلن و پلاستیک است اما شیشه و پلی‌کربنات نیز استفاده می‌شود و به نظر می‌رسد با توجه به شرایط کشور و با هزینه‌های جاری، پلی اتیلن بهترین گزینه است و این مهم مورد توجه است پرت حرارتی گلخانه‌های سنتی بسیار بالاست. دوجداره بودن دیواره و سقف گلخانه‌ها کمک بسیاری به کاهش مصرف سوخت می‌کند.

وی اظهار کرد: اگرچه این مدل دوجداره بودن دیوار و سقف گلخانه‌ها در ایران و محلات هم وجود دارد اما عموماً به شکل استاندارد نیست زیرا فاصله زیادی بین دو جداره وجود دارد و درحالیکه باید فاصله بین ۲ و نیم الی ۱۰ سانتی متر باشد، اما در اینجا بعضاً فاصله به ۱ یا ۲ متر می‌رسد.

وی با بیان اینکه این فاصله باعث می‌شود هوای روی سطح داخلی گرم شده و جریان هوا بین دو لایه برقرار شود، گفت: هوای زیر لایه دوم (بالایی) سرد شده و هوای سرد به پایین حرکت می‌کند و این مساله باعث کاهش دمای گلخانه‌ها و هدر رفت انرژی می‌شود اما وقتی فاصله بین ۲ الی ۱۰ سانتی متر باشد، این جریان هوا برقرار نمی‌شود و مانند یک لایه عایق عمل خواهد کرد.

اگرچه بخشی از مشکلات گلخانه داران محلات را در فصل زمستان در حوزه مسائل گرمایشی درگیر می‌کند، به خود تولیدکنندگان به واسطه عدم پیش‌بینی درست اتفاقات آینده توسط آنها برمی‌گردد، اما این مساله نافی وظیفه مسؤولان برای حمایت از گل‌کاران نیست، چرا که در صورت آسیب دیدن این صنعت، علاوه بر بیکاری کارگران و وارد شدن آسیب‌های فراوان اقتصادی به منطقه، یکی از پایه‌های لرزان صنعت گردشگری محلات نیز فرو خواهد ریخت که می‌تواند عواقب جبران‌ناپذیری برای استان و کشور داشته باشد.

کد خبر 6083387